Sau niềm vui giành được quyền đøng cai Asian Games 18,
phía trước là rất nhiều thử thách
Nước chủ nhà nào cũng “lỗ”
Dù “ăn theo” quy hoạch phát triển của thành phố Hà Nội tới năm 2030, nhưng ngay cả như vậy thì con số 150 triệu USD trong dự trù kinh phí mà Phó Chủ tịch UB Olympic VN Hoàng Vĩnh Giang đưa ra có vẻ khá khiêm tốn. Đây thậm chí còn là số tiền dự trù thấp nhất trong lịch sử các kỳ tổ chức Asian Games và ngay từ bây giờ, VN đã có thể tự hào về một kỳ Asian Games “siêu tiết kiệm”. Tuy nhiên, như khẳng định của Nguyên Vụ trưởng Vụ thể thao thành tích cao Nguyễn Hồng Minh, con số 150 triệu USD khá mơ hồ, không sát với thực tế và ngay cả chỉ là “phần cứng”, cũng khó có thể đủ. Điều đáng nói là trong quá khứ, đã có rất nhiều các bài học về sự “đội giá” kinh phí, có những nước rơi vào cảnh nợ nần rồi dẫn đến vỡ nợ cũng vì không có sự tính toán hợp lý.
“Chúng ta có nhiều bài học rồi. Mexico từng phải mất 30 năm để trả nợ sau khi tổ chức Olympic 1968. Olympic Matxcova 1980 cũng tốn một khoản kinh phí khổng lồ. Tiếp đó, lần tổ chức ở Hy Lạp năm 2004 đã trở thành gánh nặng và trở thành một trong những nguyên nhân khiến quốc gia này những năm sau đó bị vỡ nợ. Gần nhất, Trung Quốc lên kế hoạch tổ chức Olympic Bắc Kinh 2008 khoảng 22 tỷ USD, nhưng thực tế lại gấp đôi con số này. Như vậy có thể thấy, hầu như các quốc gia đều có những phát sinh trong quá trình tổ chức và nếu không tính toán một cách thực tế nhất, chúng ta sẽ rơi vào cảnh khó khăn những năm sau đó”, ông Minh nói.
Sự cảnh báo của ông Minh là hoàn toàn có cơ sở. Hàn Quốc từng đưa ra con số kinh phí tổ chức Asian Games 2002 là 182,5 tỷ won (167,4 triệu USD), nhưng con số thực tế lên tới 3.140 (2,9 tỷ USD), tức là gấp hơn 10 lần so với kinh phí dự trù.
Nước láng giềng của VN là Thái Lan cũng dự trù kinh phí khoảng hơn 80 triệu USD cho kỳ Asian Games 1998, nhưng con số thực tế là hơn 600 triệu USD.
VN cũng có bài học cay đắng
Có thể trong gần 10 năm tới, mọi thứ sẽ tiến triển tốt. Đó là chưa kể Việt Nam đang phấn đấu trở thành nước công nghiệp hóa từ những năm 2020. Tuy nhiên ông Minh cho rằng: “Chúng ta cần phải có những cái nhìn thực tế, nhìn trước được mọi khó khăn rồi mới bắt tay vào làm. Cá nhân tôi cũng cho rằng các quan chức TTVN nên hết sức trung thực, khách quan trong việc nhìn nhận vấn đề. Chúng ta không thể cứ nhìn thấy cơ hội đăng cai là quyết làm, mà không tính đến chuyện có thể kế hoạch đăng cai ấy sẽ đánh đổi gánh nặng. Cứ nhìn lần tổ chức AIG 3 năm 2009 đến nay, tôi biết một số chi phí vẫn chưa quyết toán được. Một đại hội không chỉ có kinh phí xây mới các địa điểm thi đấu, mà còn rất nhiều hạng mục khác. Điều này thì ngành thể thao đã tính hết chưa?”.
Bài học cay đắng nhất của VN, chính là 2 lần tổ chức SEA Games 22 năm 2003 và AIG 3 năm 2009. Nếu như SEA Games 22 được cho là VN chưa có kinh nghiệm tổ chức và con số thu về là 70 tỷ đồng cũng chấp nhận được thì ở AIG 3 mới thực sự thảm. Bỏ ra hơn 100 triệu USD, trong đó tốn kém nhất là việc xây dựng cung điền kinh trong nhà và tu sửa các nhà thi đấu, nhưng khi thu về chỉ vỏn vẹn có 30 tỷ, nhưng cũng chủ yếu là bằng hiện vật, thiết bị... VN bị lỗ nặng, chính vì công tác vận động tài trợ gần như bằng không. Điều đặc biệt là hầu như rất nhiều người dân, thậm chí còn chẳng biết AIG là cái gì, nên hiệu quả từ sức hút rộng lớn của người hâm mộ rất thấp, đồng nghĩa với việc BTC không bán được vé, nhà tài trợ không mặn mà và giải đấu cũng bị lãng quên ngay cả khi còn chưa kết thúc.
Đó thực sự là những bài học xương máu với các nhà quản lý thể thao nước nhà. Tất nhiên, Asian Games sẽ được kỳ vọng hơn rất nhiều vì ở một tầm khác. Tuy nhiên, nếu con số dự trù khác xa so với thực tế, bài toán hậu Asian Games sẽ trở thành gánh nặng với toàn xã hội.
Tổng Cục trưởng Tổng cục TDTT, ông Vương Bích Thắng, thừa nhận: “150 triệu USD là chi phí tổ chức, nâng cấp cơ sở vật chất hiện có và xây mới một số hạng mục, công trình. Theo tôi, sự đầu tư tổng thể để phục vụ cho Á vận hội 2019 sẽ lớn hơn rất nhiều”. Trong khi đó ông Nguyễn Hồng Minh cho rằng kể cả có 500 triệu USD cũng chưa chắc đã đủ.
Xây dựng đường đua xe đạp lòng chảo tốn 250 triệu USD
Dự trù kinh phí tổ chức cả Asian Games của VN là 150 triệu USD nhưng riêng việc xây dựng khu xe đạp lòng chảo đã tốn kém tới 250 triệu USD (chưa kể kế hoạch xây dựng tổ hợp khách sạn dịch vụ thể thao 5 sao 250 triệu USD). Để giải quyết bài toán này, VN có kế hoạch liên doanh với phía Hàn Quốc, nhưng ngay cả như vậy cũng phải bỏ ra ít nhất vài chục triệu USD. Đó là chưa kể VN sẽ phải xây dựng mới ít nhất khoảng 5 nhà thi đấu nữa phục vụ cho các môn: bóng chày, bóng bầu dục, khúc côn cầu... Đặc biệt, việc xây dựng Nhà thi đấu đa năng cũng tốn kinh phí khoảng 80 triệu USD.
VN dự kiến thu 1.000 tỷ đồng
SEA Games 22 VN thu được 70 tỷ, còn tại AIG 3 là 30 tỷ. Chính vì thế, con số thu 1.000 tỷ đồng trong đề án của ngành thể thao khiến nhiều người phải “choáng”. Số tiền này bao gồm hơn 100 tỷ từ lệ phí tham dự của các đoàn, khoảng 30 tỷ từ bán vé và hơn 800 tỷ từ quảng cáo, bản quyền truyền hình, tài trợ... Điều đáng nói là con số dự kiến này đều được tính dựa trên tình hình kinh tế hồi phục sau 7 năm nữa. Tuy nhiên, trong trường hợp nền kinh tế vẫn trì trệ, thậm chí là đi xuống, thu 1.000 tỷ đồng để bù đắp khoảng 1/3 kinh phí tổ chức Asian Games 18 có thực tế?
Đăng nhận xét